The text below in Persian discussing the Zahak Castle-Citadel has been composed by Tara Farhid-Gallo.

========================================================================================

گردایه (مجموعه) باستانی آژدهاک ( ضحاک ) آذرآبادگان

با پیشینه ای ۳۰۰۰ ساله یکی از نمادهای تمدن باستانی ایرانزمین

Zahak Castle-6

نمایی از دژ آژدهاک

گردایه (مجموعه) باستانی آژدهاک « ضحاک » با نام شناخته شده ی دژ آژدهاک در۲۰ کیلومتری جنوب شرقی شهرستان هشترود در استان آذربایجان شرقی جای گرفته است .

Zahak Castle-4-Sign

دژ آژدهاک كه در بلندای ۲۳۰۰متری از بستر رودخانه دژ جای گرفته به شوند روايت های استوره ای شاهنامه و جایگاه آن در فراز كوه منفرد از گیرایی های ويژه ای برای گردشگران و باستان شناسان برخوردار است.

Zahak Castle-7 نمایی دور از دژ آژدهاک

گردایه (مجموعه) یادشده در اسفند ماه سال ۱۳۴۱ خورشیدی در فهرست داشته های ملی نگارش شده است. گردایه (مجموعه) باستانی آژدهاک نزدیک به ۱۰ کيـلومتر درازا و۱ تا ۲ کيلومتر پهنا دارد.

 Zahak Castle-10

نمایی دیگر از دژ

بنابر دیدگاه جواد قندگر سرپرست گروه باستان شناسی دژ آژدهاک : “گونه آغازین گردایه، ساختمانهایی بسياربزرگ و شهری گسترده بوده و يکی از بزرگترين بناهای این پهنه، در دوره اشکانی به شمارمی رود ونیز یادبودهایی از هزاره دوم پیش از ميلاد تا دوره تيموری در این گردایه باستانی يافت شده است و تاکنون با تلاش اين گروه تالار فرمانداری شهر فراسپ «آژدهاک» شناخته شده است. “

Zahak Castle-4-Sign-2

این گردایه (مجموعه) بسیار ارزشمند باستانی که تنها یادبود برجای مانده از دوره اشكانی در شمال غرب ایران است ازسال ۱۸۳۰ ميلادی تا سال ۱۹۷۱ ميلادی در گذر۱۴۰ سال بدست کلنل مونت ايث انگليسی، راولينسون انگليسی، کارل شيپ مان و ولفرام کلايس باستان شناس آلمانی بازديد و پژوهش گردیده است.

Zahak Castle-10-Stairway-2نمایی از پله های انجامیده به دژ

محمدتقی مصطفوی نخستین باستان شناس ايرانی در سال ۱۳۵۰ از سوی سرپرست آن زمان سازمان باستان شناسی، به این پهنه فرستاده شده واين بنا و سنگربندی های آنرا در پیوند با پیش از تاريخ و دوره ماد شناخته است، تنها بنای بیرون از خاک بجا مانده از دوره اشکانی که کمابیش بی کاستی است يک چهار تاق میباشد که در گذر زمان پوشش تاق و يکی از پايه های آن ویران شده بود که از سال ۱۳۷۳ خورشیدی بدست سازمان ميراث فرهنگی استان بازسازی گرديده است.

Zahak-Castle-Walls

نمایی از دیوار پدافندی دژ آژدهاک

دور نوین کاوش های علمی در این گردایه باستانی از تابستان سال ۱۳۷۹ آغاز گردید .

Zahak-Castle-Walls-2

تاكنون ۱۰ موسم كاوش و کند و کاو در دژ آژدهاک انجام شده و دهها یادواره تاریخی با آذین های مهرازی (معماری)، تکه های سفالی و گچبری های زیبایی از این دژ بدست آمده كه برخی از آنها برای بازسازی به تبریز فرستاده و برخی دیگر هم در گستره دژ برای بازدید همگانی به نمایش گذاشته شده است.

Zahak Castle-walls-3

نمایی از پی و دیوار های یافته شده در گستره باستانی آژدهاک

دست آورد کاوش موسم نخست يک تالار فراخ با ادازه های ۱۱×۱۱ متر با راهروهای کناری و اندازه های فراوانی گچبری در نقش و نگارهای گوناگون «که بیشتر آنها رنگ آميزی شده اند» از رنگهای بکاررفته در گچبريها :آبی، زرد، اخرايی «گل اخرا که به رنگهای زرد ، سرخ و قهوه ای که در نقاشی برای ساختن رنگ بکار برده می شود» و سبز بيش از همه به چشم می خورد.

 Zahak-Castle-Walls-4

نمایی از پی و دیوار های یافته شده در گستره باستانی آژدهاک

جستار گچبريها ی بدست آمده چنین هستند: نگاره های برجسته از آدمیان، جانوران، نگاره های هندازی (هندسی) وگل وگياه و چلیپای شکسته .

 Zahak Castle-9-Study

 نمایی از جای نگهداری یادمان های باستانی یافته شده در گستره باستانی آژدهاک

از ارزشمند ترین یادمان های بدست آمده دیگر در این گردایه (مجموعه) می توان به نگارههای شاهينی كه پنجه بر پشت گاو زده و بسيار همانند به ميترا در آيين مهر است اشاره نمود. این نگاره در یک پهنه ۱۲۱ متر چهارگوشی (مربعی) به دست آمده است.

Zahhak_castle_stucco_1

گچبری یافته شده در گردایه (مجموعه) باستانی آژدهاک: شاهينی كه پنجه بر پشت گاو زده و بسيار همانند به ميترا در آئین مهر، جای نگهداری موزه آذربایجان

و نیز در کنار آن نگارههای دیگری همچون یک سرباز پارتی، سر چند شیر غرنده، نمای یک ایزدبانو، نمای یک مرد در درون گل نیلوفر یا پرتوهای خورشید، به دست آمده است.

Parthian Stucco-Zahhak

گچبری یافته شده در گردایه (مجموعه) باستانی آژدهاک : یک سرباز اشکانی ، جای نگهداری موزه آذربایجان

دومين موسم از کاوش های دانشگاهی انجام گرفته در این گردایه باستانی که در پائيز سال ۱۳۸۰ آغاز گردیده است، گروه ساختمانی دربرگیرنده سه اتاق تودرتو با آجر وگچ بدست آمده است و با نگرش بر آرایش گسترده در بناهای بدست آمده و اندازه های آنها به دید کارشنـاسـان کـاوش اين گردایه از بناهای فرمانداری يا دینی می باشد.

اين بنای یافته شده درروی تپه ای که گستره آن کمابیش بی پستی و بلندی می باشد ، و در پایانه شمالی دژ آژدهاک جای گرفته است. دست آورد کاوش های سال ۱۳۸۰ نشانگر برپایی تمدن « اشکانی » مهرازی ايونی دراين بنا می باشد. در این دژ ارزشمندترین سازه ها و مهرازی های اشكانیان بکاربرده شده و این بنا ها همسنگ با شهر نسا در عشق آباد و تدمر (پالمیرا) در كشور سوریه هستند.

Zahak Castle-Petal Design-Izad banu

نگاره گچی از ایزد بانو یافتنه شده در دژ آژدهاک ، جای نگهداری موزه آذربایجان

در این دژ انبار سنگ، آب انبار، آسیاب، سالن رایزنی، گرمابه و دهها یادمان دیگر دیده شده كه نیمی از اتاقهای دژ بی سقف در زمین کنده شده و نیم دیگر در کوه و به گونه گودالی درآورده شده است.بیشتر این گودالها چاله آبی هم به گونه آب انبار دارند و بر دیوارهای این گودالهای سنگی نيز، تاقچههای کوچکی کنده شده است.

Zahak Castle-Well

یکی از آب انبارها در گستره دژ

اميد است با دنبال کردن این پژوهشها نکته های تاريک و پنهان تمدنهای زیر خاک رفته و جای شاخه های هنری اين تمدنها نمايان گردد.

Zahak Castle-Mountain

اتاقک های کنده شده در دل کوه وابسته به دوران ماد ها و پیش از آن ، گستره باستانی آژدهاک

با نگرش به متن های تاریخی و استوره ای، نام نخستین دژ آژدهاک نام یكی از پادشاهان ماد است و یادمان های بدست آمده نشاندهنده این نام است.

Zahak Castle-Petal Design-2

گچبری دژ آژدهاک، موزه آذربایجان، رنگهای سرخ و زرد بین گلبرگها هنوز آشکار هستند

یادمان های پیش از تاريخ اين دژ، جستار پژوهشهای دانشگاهی نبوده است و بر پایه دیدگاه باستان شناسان یافته های دوره های اورارتو، ماننا، ماد و هخامنشی درآن نمايان است و اميد است در آينده ای نه چندان دور با پژوهشهای دانشگاهی «تخت جمشيد دوم ايران» از دل ويرانه های اين دژ نمايان شده وگوشه های تاريک از تاریخ شکوهمند ایرانزمین آشکار گردد.

Zahak Castle-Nature

نمایی از کیاناد (طبیعت) زیبای دره انجامیده به گستره باستانی دژ آژدهاک

پاینده ایران و ایرانی

وحید رنجبری آذرآبادگانی

http://darvakebaran.blogspot.ca/2013/05/blog-post.html